उष्णतेच्या लाटे संदर्भात मार्गदर्शक सूचना

उष्णतेच्या लाटेसंदर्भात मार्गदर्शक सूचना याविषयी सविस्तर वृत्तांत

राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण (NDMA), सर्वसमावेशक मार्गदर्शक सूचना निर्गमित करण्यात आल्या आहेत. सदर मार्गदर्शक सूचनांमध्ये सार्वजनिक आरोग्यासंदर्भात महत्वाच्या मार्गदर्शक सूचना (Advisory) देण्यात आल्या आहेत, त्याची प्रत सोबत जोडून पाठवित आहे.

हे ही वाचा: आयुष्यमान कार्ड काढलं का ? शेतकऱ्यांनो !

तसेच उष्णतेच्या लाटांमुळे आरोग्याविषयी गंभीर समस्या निर्माण होण्याची संभावना लक्षात घेऊन, जिल्हा स्तरावरून उष्णतेच्या लाटेचा प्रभाव कमी करण्यासाठी संबंधित प्रशासकीय विभाग, महानगरपालिका / नगरपालिका व जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरणांनी करावयाच्या उपाययोजनांची प्रत देखील सोबत जोडून पाठवित आहे. मार्गदर्शक सूचना संबंधितांच्या निदर्शनास आणाव्यात व पुढील आवश्यक ती कार्यवाही करावी.

हे ही वाचा: जुन्या वाहनांसाठी HSRP बसवण्याची मुदत 30 जून 2025 पर्यंत वाढवली

उष्णतेच्या लाटेच्या प्रभावास प्रतिसाद

राज्यातील विविध जिल्ह्यात दरवर्षी उष्णतेच्या लाटेचा प्रभाव जाणवतो. उष्णतेच्या लाटांमुळे आरोग्यविषयी गंभीर समस्या निर्माण होण्याची संभावना लक्षात घेता, जिल्हा स्तरावरून उष्णतेच्या लाटेचा प्रभाव कमी करण्यासाठी संबंधित प्रशासकीय विभाग, महानगरपालिका / नगरपालिका व जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरणांनी करावयाच्या योजनासाठी खालील मार्गदर्शक सूचनांचा वापर करावा.

१. महानगरपालिका/परिषद बाजार, प्रमुख कार्यालये, बस स्टैंड, टॅक्सी स्टँड, रिक्षा स्टैंड इत्यादी सार्वजनिक ठिकाणी पुरेशी सावलीची व्यवस्था करावी तसेच सदर ठिकाणी पिण्याच्या पाण्याची सोय करावी (पंखा /कुलर इ. नादुरुस्त असल्यास दुरुस्त करावे)

हे ही वाचा: दिनकर आण्णा पाटील यांची मनसे राज्य सरचिटणीस पदी निवड : मनसे शिक्षक सेनेकडून सत्कार

• सार्वजनिक ठिकाणी उष्णतेच्या लाटेशी संबंधित घ्यावयाची काळजी, संदर्भात पोस्टर्स/बॅनर्स लावावेत.
  उष्माघातापासून बचाव करण्यासाठी सार्वजनिक ठिकाणी प्रथमोपचार पेट्या ठेवाव्यात आणि त्याच्या वापराबाबत आवश्यक सूचना लिहाव्यात.
• टॅक्सी स्टँड, बस स्टैंड (सरकारी/खाजगी), बाजार क्षेत्र आणि सरकारी कार्यालये या सार्वजनिक ठिकाणी पिण्याचे थंड पाणी उपलब्ध करावे.
• महानगरपालिका आयुक्त आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी यांनी शॉपिंग मॉल्स मध्ये ग्राहकांसाठी आणि बाहेरील लोकांसाठी थंड पिण्याच्या पाण्याची सुविधा करावी. तसेच बाहेरील लोकांना पाण्याच्या उपलब्धतेबद्दल माहिती देण्यासाठी मार्गदर्शक फलक ठेवावे.
  उपलब्ध असल्यास रस्त्यावर पाणी शिंपडावे.
  सर्व उद्याने दुपारी १२:०० ते दुपारी ४:०० वेळेत खुली ठेवावीत.

हे ही वाचा: नवभारत साक्षरता अभियान अंतर्गत असाक्षरांची 23 मार्च रोजी परीक्षा

२. आरोग्य विभाग

उष्णतेच्या लाटेशी संबंधित आजार निरीक्षण आणि अहवाल तयार करणेसाठी नोडल अधिकारी नियुक्त करावे.
प्रत्येक आरोग्य केंद्राच्या परिसरात उष्णतेच्या लाटेपासून बचाव करण्या संबंधित माहिती फलक लावावेत. उष्माघाताच्या रुग्णांसाठी आरोग्य केंद्रांमध्ये स्वतंत्र वैद्यकीय वॉर्डाची व्यवस्था करावी.

उष्माघाताच्या रूग्णांच्या उपचारासाठी जलद प्रतिसाद टीम (RRT) तयार करावी. बहुउद्देशीय कामगार, आशा वर्कर्स यांना उष्माघाताच्या रुग्णांचे उपचार आणि तपशील गोळा करण्याच्या सूचना देण्यात याव्यात. उपलब्ध माहिती तालुका आरोग्य आधिकारी यांच्याकडे पाठवावी.

हे ही वाचा: नाशिक महानगरपालिका शाळा क्र.71 रायगड चौक सिडको या शाळेचे स्नेहसंमेलन प्रचंड उत्साहात संपन्न

रुग्णवाहिका सार्वजनिक ठिकाणी, विशेषतः दुपारी तत्पर ठेवावी. प्राथमिक आरोग्य केंद्र (PHCs) आणि इतर स्थानिक रुग्णालयांमध्ये ORS पावडरसह आवश्यक वैद्यकीय सुविधा यांचा साठा पुरेसा ठेवावा.

लहान मुले, अपंग व्यक्ती, स्त्रिया, वृद्ध लोक आणि मजूर यांसारख्या असुरक्षित गटांसाठी विशेष काळजी घेण्याची व्यवस्था करावी.
उष्माघाताशी संबंधित प्रकरणे आणि मृत्यूचे दैनिक अहवाल करावे.ज्या कार्यक्रमांमध्ये जेवण दिले जाणार आहे, अशा कार्यक्रमांच्या आयोजकांसाठी आरोग्य विभागाचे ना हरकत प्रमाणपत्र अनिवार्य करावी.

हे ही वाचा: वार्षिक परीक्षा : इयत्ता पहिली ते नववी एकाच वेळी वेळापत्रक पहा.

३. पंचायत विभाग

उन्हाळ्यात विद्यार्थ्यांनी मैदानी / शारीरिक हालचाली टाळाव्यात. बाहेर मैदानात वर्ग घेऊ नयेत.

पंचायत स्तरावर जागरूकता आणि उष्णतेच्या लाटेपासून बचाव करण्याच्या उपायांचा प्रसार करावा.

मनरेगा कामगारांच्या कामाचे तासांचे नियोजन करा आणि कामाच्या ठिकाणी सावली आणि थंड पाणी द्यावे.

उष्णतेच्या सतर्कतेच्या वेळी निवाऱ्याची सोय करावी आणि पिण्याच्या पाण्याची उपलब्धता ठेवावी.
आरोग्य विभागाशी समन्वय साधा आणि ब्लॉक स्तरावर प्रशिक्षण सत्र आयोजित करावे.

उष्णतेच्या लाटेबाबत जनजागृतीसाठी ग्रामसभेचा प्रभावी माध्यम म्हणून वापर करण्यात यावा.

हे ही वाचा: अगस्त्य इंटरनॅशनल फाउंडेशन प्रश्नमंजुषा स्पर्धेचे उद्घाटन शिक्षणाधिकारी बी टी पाटील यांच्या हस्ते

४. शिक्षण विभाग (प्राथमिक आणि माध्यमिक)

हवामान खात्याकडून आलेल्या चेतावणींनुसार शाळा/महाविद्यालयांचा वेळा नियोजन करा आणि थंड वर्गखोल्या, प्रथमोपचार आणि पिण्याच्या पाण्याची सोय करावी.

शाळेच्या वेळांमध्ये बदल करून उष्णतेच्या लाटेच्या परिस्थितीनुसार सुट्टी देण्यात याव्या.